Nấm trùng thảo là gì ? Có khác gì Đông trùng hạ thảo không ?

Nấm trùng thảo là một trong những loại nấm dược liệu rất tốt cho con người. Nấm trùng thảo được nuôi trồng và phát triển nhằm mục đích thay thế cho Đông trùng hạ thảo tự nhiên. Nấm trùng thảo có thành phần, tính chất và công dụng không khác gì đông trùng hạ thảo tự nhiên nhưng bản chất là một loại nấm do con người nuôi trồng nên giá thành tương đối phù hợp với người dùng.

1. Giới thiệu về Nấm trùng thảo

Đông Trùng Hạ Thảo là một loạt nấm được chứng minh có dược tính thần kì mà không ai có thể phủ nhận. Nấm được phát hiện ở các cao nguyên hoang dã ở Tây Tạng, Trung Quốc, Bhutan,.. với độ cao trên 3,000 mét. Quá trình tìm nấm vô cùng gian nan vì là nấm thiên nhiên, cộng thêm đường đi khó khăn, hiểm trở, thời tiết khắc nghiệt đã khiến ĐTHT trở nên vô cùng giá trị.

Cũng vì lẽ đó, ngày nay giá ĐTHT lên tới 1-1,5 tỷ đồng/ kg, đây là con số quá cao đối với mức thu nhập của người dân Việt Nam và nhiều nước đang phát triển. Hơn nữa, những người có nhu cầu dùng ĐTHT là bệnh nhân, họ không có nhiều tiền để có thể sử dụng một thứ đắt đỏ như ĐTHT tự nhiên.. Nấm trùng thảo đã được nghiên cứu và ra đời để đáp ứng nhu cầu đó, đem lại giá thành rẻ hơn mà vẫn đảm bảo dược tính với hầu hết các thành phần có trong ĐTHT tự nhiên.

Đông trùng hạ thảo tự nhiên. @thuochay.top

1.1. Nấm trùng thảo là cây hay con? Nguồn gốc của nấm trùng thảo

Nấm trùng thảo được sinh ra với cơ chế tương tự như ĐTHT, đó là sự kí sinh giữa nấm và ấu trùng. Tuy nhiên, nếu ĐTHT là sự kí sinh của nấm Cordyceps vào ấu trùng bướm đêm (Hepialus), được gọi tên khoa học là Cordyceps sinenses, thì với nấm trùng thảo, đó là sự kí sinh giữa nấm Cordyceps vào ấu trùng nhộng tằm (Bombyx mori) và có tên khoa học là Cordyceps militaris. Vậy nên, nấm trùng thảo không phải cây cũng không phải con, nó cũng là một loại nấm.

So sánh Nấm trùng thảo (C. Militaris) và ĐTHT tự nhiên (C. Sinensis)

Người ta tìm thấy Nấm trùng thảo tự nhiên ở độ cao < 2,000 mét ở nhiều nơi trên Thế giới. Tuy nhiên chúng phát triển chậm, kích thước nhỏ bé và khó thu hoạch làm thuốc. Nhưng nhờ đó, các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng chúng có thể được nuôi trồng bằng cách tạo nên các đế sinh khối từ gạo lứt, đậu xanh, nhộng tằm xay nhuyễn.. tạo ra thành phẩm mang dược tính tương tự như Cordyceps militaris nhưng với kích thước lớn hơn. Việt Nam là 1 trong những nước đầu tiên nghiên cứu ra Nấm trùng thảo với chất lượng không thua kém Nấm trùng thảo của bất cứ quốc gia nào trên thế giới.

1.2. Nấm trùng thảo có gì khác ĐTHT

ĐTHT rất đắt và quý, đó là lí do nhiều người bán hàng muốn “mập mờ đánh lận con đen”, rao bán ĐTHT nhưng khi nhận hàng lại là nấm trùng thảo với mức giá cao cắt cổ. Vậy làm sao để phân biệt ĐTHT và nấm trùng thảo, hãy xem các điểm khác biệt dưới đây nếu bạn đang có ý định mua nấm trùng thảo/ ĐTHT cho gia đình bạn nhé:

• Khác biệt về xuất xứ: như Thiên Tuế đã phân tích ở mục 1.1, ĐTHT và nấm trùng thảo tuy có cùng 1 cơ chế sinh trưởng và phát triển, nhưng trong khi nấm trùng thảo có thể nuôi trồng bởi các đế sinh khối thì ĐTHT chỉ có thể thu hoạch ở trên các cao nguyên <3,000 mét ở Tây Tạng, Bhutan, Trung Quốc, Nepal, dãy Himalaya.
• Khác biệt về ngoại hình: ĐTHT được mọc ra từ phần đầu của ấu trùng bướm, có màu vàng nâu khi tươi và nâu nhạt hoặc đen khi khô, phần “hạ thảo” dài hơn “đông trùng” và dài khoảng 4-10 cm. Trong khi đó, nấm trùng thảo có thể mọc ở bất cứ đâu trên cơ thể vật chủ, có kích thước ngắn hơn, khi mọc ra chúng có màu vàng cam ngả hồng, kích thước khoảng 2-8 cm, ngắn hơn ĐTHT tự nhiên một ít, phần đỉnh rộng hơn đáy, đầu nấm có dạng chùy.
• Khác biệt về khả năng nuôi trồng: hiện nay chỉ duy nhất nấm trùng thảo Cordyceps militaris là có khả năng nuôi trồng, còn ĐTHT tự nhiên Cordyceps sinensis chưa quốc gia nào có thể nuôi trồng được.

Nấm trùng thảo tươi ở dạng quả thể

Nấm trùng thảo khô sấy thăng hoa

Đông trùng hạ thảo tự nhiên

1.3. Thành phần nấm trùng thảo

Nấm trùng thảo có hầu hết các thành phần cần thiết được tìm thấy trong ĐTHT. Các thành phần phổ biến nhất phải kể đến đó là:

• Acid amin: nghiên cứu cho thấy các acid amin có trong nấm trùng thảo cao nhất là acid aspartic, valine và tyrosine. Ngoài ra còn có các acid amin khác như: lysine, acid glutamic, prolin, threonine, arginine và alanin.
• Acid béo không bão hòa: phần quả thể của Cordyceps militaris rất giàu acid béo không bão hòa (chiếm khoảng 70% tổng số acid béo). Acid béo bão hòa phong phú nhất là acid palmitic. Acid không no phổ biến nhất là acid linoleic.
• Adonesine và cordycepin: tùy vào quá trình nuôi cấy mà 2 hàm lượng này có thể thay đổi. Tuy nhiên trên thực tế thì đến nay hàm lượng này chỉ đạt được tối đa 60% của ĐTHT tự nhiên. Đối với các loại hàng giả, hàng nhái sẽ không tồn tại Adonesine và cordycepin trong đó.

2. Quy trình nuôi trồng nấm trùng thảo

Việt Nam là nước thứ 5 trên Thế giới nuôi trồng thành công NTT, đến nay quy trình sản xuất vẫn đang được tối ưu và cải tiến. Nhưng vẫn tuân theo những bước cơ bản sau:

2.1. Xây dựng phòng nuôi cấy

Phòng dùng nuôi NTT cần đạt tiêu chuẩn về độ ẩm (70-85%), nhiệt độ ổn định từ 18-20 độ C. Phòng nuôi cấy cần có đầy đủ ánh sáng, sàn lát gạch men. Nước tạp ẩm cần được diệt khuẩn bằng tia cực tím.

Bên trong phòng nuôi NTT cực kỳ hiện đại

Bên ngoài phòng nuôi NTT cực kỳ hiện đại

2.2. Chuẩn bị thành phần cho đế sinh khối/ giá thể

Thành phần đế sinh khối thông thường từ nhộng tằm xay nhuyễn và gạo lứt, hiện nay nhiều cơ sở đã bổ sung thêm nước dừa, giá, đậu phộng để thành phần thêm phong phú, tăng chất lượng. Thành phần này có thể được thay đổi tùy theo đơn vị sản xuất

Trộn các thành phần theo tỉ lệ 1 nhộng tằm: 1 gạo lứt, chia nhỏ vào các lọ cơ chất và tiến hành hấp tiệt trùng trong 121 độ C/ 35 phút. Sau quá trình tiệt trùng, chờ giá thể nguội và tiến hành cấy giống. Quá trình cấy giống cần được tiến hành trong phòng lạnh vô trùng.

2.3. Tiến hành nuôi trồng

Quá trình nuôi trồng có 4 giai đoạn rõ ràng (quá trình có thể thay đổi tùy vào đơn vị sản xuất):

• Giai đoạn nuôi sợi: sau khi cấy nấm, các giá thể sẽ được ủ trong phòng tối cho đến khi sợi nấm lan khắp bề mặt môi trường, thông thường 10-14 ngày kể từ ngày bắt đầu cấy sợi. Nhiệt độ phòng nuôi sợi từ 20-22 độ C, độ ẩm 70-85%.
• Giai đoạn hình thành và phát triển quả thể: sau khi sợi nấm lan khắp bề mặt giá thể, tiến hành sốc nhiệt trong 2 ngày ở nhiệt độ 15 độ C. Sau đó đưa vào phòng phát triển quả thể với cường độ ánh sáng 800-1000lux, nhiệt độ 18-20 độ C, độ ẩm 70-80%, thời gian chiếu sáng 12-14 giờ/ ngày. Nên mở cửa 2 lần/ ngày để không khí lưu thông. Sau khoảng 15 ngày chuyển sang giai đoạn 3.
• Giai đoạn nuôi quả thể: sau khi kết thúc giai đoạn 2, các đầu nấm đã mọc li ti trên giá thể, lúc này giảm độ chiếu sáng trong phòng xuống còn 700lux, độ ẩm tăng lên từ 80-90%, vẫn giữ chiếu sáng 12 giờ/ ngày. Giai đoạn 3 kéo dài khoảng 2 tháng cho đến khi thấy nấm mọc dài từ 5-7 cm. Trong thời gian này cần lưu ý loại bỏ các giá thể bị hỏng, mốc, không đạt để tránh lây lan.
• Giai đoạn thu hoạch: khi nấm chuyển sang màu vàng, ngọn nấm đậm hơn phần thân nấm là có thể thu hoạch.

2.4. Sấy khô và đóng gói

NTT tươi sau khi được thu hoạch sẽ tiến hành đóng nắp để kinh doanh ở dạng nấm tươi hoặc sấy khô (bằng phương pháp sấy thăng hoa) để thương mại ở dạng nấm khô.

3. Tác dụng của Nấm trùng thảo

Với các thành phần tương tự như ĐTHT, NTT mang lại nhiều lợi ích cho con người, đặc biệt là đối với các bệnh nhân cần hỗ trợ nâng cao sức đề kháng, những người mất ngủ kinh niên.

Bồi bổ cơ thể, cải thiện giấc ngủ ngon: nhờ hàm lượng vitamin và khoáng chất mà NTT trở thành lựa chọn hàng đầu cho những người mới ốm dậy, những người suy dinh dưỡng, gầy yếu. Trong thành phần có chứa acid glutamic giúp cải thiện giấc ngủ, dễ đi vào giấc và ngủ sâu hơn.

Tăng cường sức đề kháng cho bệnh nhân ung thư: hóa xạ trị là một giai đoạn khó khăn đối với gia đình bệnh nhân. Ngoài việc cần có tài chính vững chắc để đảm bảo quá trình điều trị, người bệnh còn cần phải tăng sức đề kháng để đủ sức vượt qua giai đoạn này. Cordycepin trong NTT có tác dụng làm chậm quá trình di căn, ức chế sự phát triển của khối u.

Công dụng đối với tim mạch: trong NTT có chứa D-mannitol và adesonine có tác dụng ổn định nhịp tim, nhịp đập nhanh hoặc quá nhanh. Adesonine còn có tác dụng đến làn da, giúp làm sáng da, giảm sự hình thành các đốm nâu, làm chậm quá trình lão hóa.

Cải thiện các bệnh lí liên quan đến thận: các triệu chứng liên quan đến thận như suy thận mãn, tổn thương thận, suy thận, thận yếu hay đi tiểu nhắt, tiểu đêm đều có thể được cải thiện khi dùng NTT. Ngoài ra, NTT còn ngăn ngừa việc hình thành sỏi thận.

Công dụng đối với hệ hô hấp: các acid amin trong nấm trùng thảo có tác dụng tăng hiệu năng sử dụng oxy trong cơ thể, cải thiện các bệnh liên quan đến phổi như hen suyễn, viêm phổi mãn tính,.. đặc biệt tốt cho những người hút thuốc để làm sạch, tăng cường chức năng cho phổi.

Tăng cường sức khỏe tình dục: rượu NTT ngâm cùng cẩu kỷ tử, nhung hươu, nhân sâm,.. từ lâu đã được phái mạnh biết đến như thần dược tăng cường sức khỏe. Arginine trong nấm trùng thảo có tác dụng chữa chứng rối loạn cương dương, xuất tinh sớm ở nam giới. Bên cạnh đó, nó còn có giúp giảm đau nửa đầu, phục hồi sức khỏe cho người sau phẫu thuật.

Công dụng đối với đường huyết: NTT có tác dụng đối với những bệnh nhân đái tháo đường, cho kết quả tích cực chỉ sau vài lần sử dụng.

4. Cách dùng Nấm trùng thảo

Có nhiều cách sử dụng NTT tùy thuộc vào nhu cầu, thói quen. Thiên Tuế xin gửi tới quý khách hàng 5 ví dụ về cách dụng NTT hiệu quả và phổ biến nhất:

4.1. Nấm trùng thảo nấu mặn (hầm gà, nấu cháo, …)

Đối với các món mặn khi sử dụng NTT sẽ giúp tăng hương vị và dễ sử dụng hơn. Đặc biệt nấm trùng thảo sẽ không làm thay đổi vị của món ăn.

Nấm trùng thảo nấu cháo

4.2. Nấm trùng thảo nấu ngọt

Ngoài nấu mặn ra, NTT còn được dùng để nấu chong với các loại đồ ngọt như chè NTT, tổ yến chưng cùng NTT, … Đặc biệt khi dùng kết hợp NTT với tổ yến sẽ mang lại công dụng tối đa cho tổ yến, giúp tổ yến phát huy được hết công năng của món tổ yến và giúp người dùng dễ hấp thu hơn.

Nấm trùng thảo chưng cùng tổ yến, táo tàu

4.3. Nấm trùng thảo pha trà

Cho 3-5 cọng NTT khô vào ấm, hãm với nước nóng 90-100^oC trong khoảng 10 phút, uống khi còn nóng để cơ thể hấp thu được tất cả dưỡng chất từ NTT. Có thể ăn cọng NTT sau khi hãm để tận dụng tối đa chất dinh dưỡng trong chúng.

Trà nấm trùng thảo

4.4. Nấm trùng thảo ngâm rượu, ngâm mật ong

Sử dụng 5-7 gram NTT khô ngâm với 0,5-1 lít rượu, có thể ngâm cùng với nhân sâm, nhung hươu. Sau khi ngâm 45-60 ngày có thể sử dụng. Không nên uống quá 20ml một ngày và nên dùng trước bữa ăn.

Hình ảnh rượu nấm trùng thảo được khách hàng gởi cho Thiên Tuế

Nếu ngâm mật ong thì dùng 3-5 gram NTT khô ngâm với 0,5 lít mật ong rừng nguyên chất. Sau 15-20 ngày có thể đem ra sử dụng. Cách dùng: pha loãng với nước ấm, uống vào mỗi buổi sáng.

5. Mua Nấm trùng thảo ở đâu?

Nuôi cấy thành công Nấm trùng thảo là thành tựu nổi bật không chỉ riêng đối với Việt Nam mà còn với nhiều nước trên thế giới. Tuy vậy, không phải tất cả các cơ sở nuôi cấy nấm trùng thảo đều đạt chất lượng. Công Ty Cổ Phần Dược Phẩm Thiên Tuế ra đời và cam kết mang đến NTT với chất lượng đạt yêu cầu, đảm bảo thành phần dinh dưỡng theo quy định.

---

Chúng tôi xin chân thành cám ơn quý độc giả đã đọc bài viết. Mọi thắc mắc về nội dung hoặc các khiếu nại về bản quyền, xin vui lòng gởi thông tin vào địa chỉ email: knowalot.net@gmail.com

Mr. Know xin chân thành cám ơn.