Làng Vũ Đại ngoài đời thật cùng món cá kho siêu đắt.
Nhiều người thường nghĩ làng Vũ Đại chỉ là một địa danh trong tưởng tượng của cố nhà văn Nam Cao, nhưng trên thực tế, đây là một địa danh có thật, không những vậy còn khá nổi tiếng với người dân khu vực miền Bắc. Vậy làng Vũ Đại ở đâu? Thuộc tỉnh nào?
Làng Vũ Đại còn gọi là làng Đại Hoàng, gồm các xóm từ xóm 5 đến xóm 11 của xã Hoà Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam, cách trung tâm thành phố Phủ Lý, Hà Nam khoảng 40km theo đường tỉnh lộ 972. Đây cũng chính là quê hương của cố nhà văn Nam Cao. Mảnh đất, con người nơi đây chính là nguồn cảm hứng vô tận để nhà văn Nam Cao viết nên những tác phẩm làm nên tên tuổi cho ông như Lão Hạc, Chí Phèo, Trăng sáng… Đây cũng chính là lý do vì sao địa danh làng Vũ Đại trở nên nổi tiếng với nhiều du khách phương xa.
Cá kho làng vũ đại
Nói đến món cá kho làng Vũ Đại (hay còn gọi là cá kho Bá Kiến) thì không thể không nhắc đến nguồn gốc của món ăn này. Các bậc lão thành trong làng kể rằng, làng Vũ Đại xưa từng là nơi nghèo nhất trong vùng vì đất đai không trù phú, không thích hợp để canh tác. Đến Tết, người trong làng không có thịt gà hay thịt bò để làm một mâm cơm tươm tất nên đã quyết định tạo ra một món ăn ngon từ cá có rất nhiều trong làng.
Mỗi năm, cứ khoảng ngày 23 – 25 tháng Chạp, dân làng thường cùng nhau đi bắt cá và phân phát chúng đến từng hộ gia đình để làm những nồi cá kho niêu đất đặc biệt, giúp cho nhà nào trong làng cũng có mâm cơm Tết đầy đủ hơn. Để rồi ngày nay, món cá kho niêu của làng Vũ Đại trở thành một món ăn đặc sản mỗi dịp Tết đến xuân sang và cũng là một phần giúp kinh tế của làng phát triển.
Một nồi cá kho tộ làng Vũ Đại có giá khá cao, thường từ 500 nghìn đồng đến hơn 1 triệu đồng tùy cân nặng của nồi. Nhiều người khi chưa thưởng thức món ăn này thì thường thắc mắc tại sao một món ăn dân dã lại có giá cao như vậy, nhưng khi đã ăn thử rồi thì không thể không công nhận mức giá này xứng đáng với hương vị thơm ngon của nó.
Cá kho làng Vũ Đại thơm ngon đặc biệt bởi nó chỉ sử dụng cá trắm đen nuôi bằng thức ăn tự nhiên, to từ 3 – 5kg để chế biến, dùng niêu đất và củi nhãn để đun nấu. Mỗi con cá đều được sơ chế sạch sẽ, chỉ lấy phần đuôi và mình, bỏ phần đầu sau đó đem ướp cùng các loại gia vị tự nhiên như gừng, riềng xay nhỏ, thêm nước mắm, nước cốt cua đồng, nước hàng… khoảng 15 phút rồi mới đem kho. Người làng Vũ Đại kho cá chỉ sử dụng niêu đất nung được làm bởi các nghệ nhân gốm Nghệ An, Thanh Hóa, không sử dụng nồi nhôm vì như thế sẽ làm mất hương vị đặc biệt của món ăn.
Cá phải được ninh nhừ từ 14 đến 16 tiếng liền bằng củi nhãn mới đảm bảo hương vị chuẩn cho món ăn. Nhiều nghệ nhân có kinh nghiệm làm nghề nhiều năm có thể biết lượng nước còn lại trong nồi chỉ bằng cách nghe âm thanh lục bục của nước sôi và biết món ăn có mặn hay không bằng cách ngửi hương cá bay thoang thoảng.
Khi ăn cá kho làng Vũ Đại, điều đầu tiên bạn sẽ cảm nhận được đó là hương vị thơm ngọt của thịt cá. Thịt cá trắm đen vừa trắng lại chắc, xương bùi, thơm mùi khói bếp, mùi gừng, riềng, mùi nước cốt cua đồng và các gia vị kho cùng. Món ăn đủ sắc, đủ vị ăn kèm một bát cơm trắng vào những ngày lạnh đầu xuân thì đúng là tuyệt vời chẳng còn gì bằng.